Ertelemenin Arkasında Ne Var? Tembellik Değil, Tetikleyici
Birçok öğrenci, ödevlere başlamayı erteler, sınavlara son gece hazırlanır ya da işleri sürekli 'yarın'a bırakır. Bu davranışlar genellikle tembellik ya da disiplinsizlik olarak görülür. Ancak erteleme davranışı aslında beynin kendini duygusal tehditlerden koruma yollarından biridir.
Prokrastinasyon Nedir?
Prokrastinasyon, kişinin gerekli ve önemli işleri sürekli olarak ertelemesi durumudur. Bu durum yalnızca bir zaman yönetimi problemi değildir. Aslında çoğu zaman, kişinin duygusal tetikleyicilerden kaçınma biçimidir. Öğrenciler, başarısızlık korkusu, mükemmeliyetçilik veya özgüven eksikliği gibi nedenlerle görevlerini bilinçsizce ertelerler.
Ertelemenin Psikolojik Nedenleri Nelerdir?
Prokrastinasyonun arkasındaki en yaygın psikolojik tetikleyiciler şunlardır:
- Mükemmeliyetçilik: “Ya iyi yapamazsam?” düşüncesiyle başlayamamak.
- Başarısızlık korkusu: “Kötü not alırsam değerim azalır.” kaygısı.
- Özgüven eksikliği: “Ben zaten yapamam.” inancı.
- Duygusal tükenmişlik: Zihinsel yorgunluk nedeniyle isteksizlik.
Erteleme Davranışıyla Nasıl Başa Çıkılır?
Özellikle öğrenciler için uygulanabilir bazı çözüm önerileri şunlardır:
- Küçük adımlar belirleyin: 10 dakikalık görevlerle başlamak daha kolaydır.
- Tetikleyicilerin farkına varın: Hangi duygu sizi uzaklaştırıyor?
- Kendinize şefkatli yaklaşın: Suçlamak yerine anlamaya çalışın.
- Destek alın: Üniversitenizin psikolojik danışmanlık biriminden yardım istemekten çekinmeyin.
Sonuç: Tembellik Değil, Duygusal Tetikleme
Erteleme davranışı, çoğu zaman fark edilmeyen duyguların dışa vurumudur. Bu yüzden tembellik yerine duygusal tetikleyicilere odaklanmak daha yapıcıdır. Bir sonraki ertelediğiniz an geldiğinde kendinize şu soruyu sorun:
“Ben şu an neyi yapmaktan değil, neyi hissetmekten kaçıyorum?”
